Geleceğe Hazırlık: Ama Nasıl?

Adını hazırladığı strateji belgesiyle ilk olarak Almanya'nın koyduğu 4.0 endüstri devrimi yetişecek insan gücü niteliğini kökten değiştiriyor. Nesnelerin interneti yoluyla birbirine sürekli bağlı ve iletişim halindeki fabrika, makine, ürün, montaj sistemleri işi kendi kendine insansız ve hatasız yaparken insana da başka şeylere yönelmek düşüyor. Bunlar fazla bedensel nitelikli işler değil. Daha çok kendini yöneten süreçleri tasarlamak, onların kendini organize eden uygulamalarını izlemek, üretim stratejileri belirlemek ve tasarım yapmak gibi. Bu devrim her bireyin bireysel bir fabrika gibi çalışmasını bekliyor. "Dışarı çıkacağım, ayakkabım giysime uymuyor, tasarlayıp yazıcıdan yazdırıyorum ve giyip çıkıyorum." diyeceğimiz günler yakın. Şu anda tasarımını yaptığımız pastalara, diş fırçalarından binalara kadar pek çok şey 3 boyutlu yazıcılarda yazdırılabiliyor.
Birkaç yıl içinde şu anda öğrenci olanların %65'inin henüz var olmayan, adı konmamış ve disiplinler arası meslekleri icra edeceği tahmin ediliyor. İnsanların eğitim aldığı alanla sınırlı çalışmasının imkansız olacağı da... Bu durum yetiştireceğimiz insanda en önemli niteliklerin şimdilerde üstünde durmadıklarımız olduğunu gösteriyor.
Yeni ihtiyaçlarımızın neler olduğunu saptamaya ve 21. yy öğreneninin niteliklerini çizmeye odaklanmış ya da bu özellikler açısından durumumuzu belirleyen araştırmalar da artış göstermekte. 21. yy öğreneninin niteliklerini belirlemek üzerine yapılmış çalışmalardan en yaygın bilinenleri 21. Yüzyıl Becerileri Ortaklığı (Partnership for 21 Century Skills, 2015), Wagner (2008) ve Trilling ve Fadel (2009) tarafından yapılanlar. Bu çalışmalarda ortaya konan özellikler birbirine oldukça yakın: eleştirel düşünme ve problem çözme, iletişim, işbirliği, yaratıcılık, bilgi, medya ve teknoloji okuryazarlığı becerileri, manevra kabiliyeti- esneklik ve uyum sağlama, inisiyatif alma ve girişimcilik, kendi kendini yönetme, sosyal ve kültürlerarası etkileşim, üretkenlik ve hesap verebilirlik, liderlik ve sorumluluk becerileri.
Eğitimin bu nitelikleri kazandırması öğrencilere bilgiyi kendilerinin yapılandıracakları, özyönetim yapacakları, düşünme becerilerini geliştirecekleri yaklaşım ve yöntemlerle mümkün. Henüz okullarımızda yaygınlaşamamış proje tabanlı öğrenme vb. öğrenci merkezli yapılandırmacı yaklaşım ve yöntemler; hem cevabı bilinmeyen sorunlarla ilgilenmeyi, hem araştırıp bilgi toplamayı, hem işbirliği yapmayı, hem alternatif çözümler aramayı, hem kendini çekip çevirmeyi hem de teknoloji kullanmayı gerektirerek öğrencilerimize yeni yüzyılın becerilerini kazandırabilir. Bu yaklaşımların okullarda yaygınlaşması; geometrik artıştan daha hızlı değişen bilgi yerine bilgiyi analiz etme ve yeni bilgi üretme becerilerinin öğretilmesi; öğrenciler için yapılan seçme sınavlarında artık ölçülenin eleştirel düşünme, problem çözme ve yaratıcılık gibi düşünme becerilerinin olması gerekmiyor mu?
Dünyanın küresel rekabet içinde yeni güçlerinden ve rekabet şekillerinden belki en önemlisi artık insan gücü niteliği. Bu nitelikler de bizden olmayanı tasarlayıp oluşturmamızı, her türlü değişime hızla ayak uydurmamızı, hatta değişimi bizim yaratmamızı bekliyor. Dewey'nin dediği gibi, eğitim hayatın kendisi, geleceğe hazırlamıyor ve insanlar daha çok yaşadıklarını öğreniyor. Geleceğimizi görmek için bakabileceğimiz sihirli aynamız eğitim sistemimiz, her birimizin sınıflarındaki eğitimimiz...
Her gün sormalıyız sihirli aynaya: "Bu gün ne yaptık geleceğimizi tasarlamak adına? Ne kadar düşündürdük, ne kadar problem çözdürdük, ne kadar tasarım yaptırdık, işbirliğini ne kadar teşvik ettik..." Çocuklarımızı hep üst kademe eğitimlerin sınavlarına hazırlamaktan, buna çabalarken bizi adeta kısa süreli bellek uzmanına çeviren test çözümlerinden daha fazlasını, belki de farklısını düşünme zamanı. Üstelik daha fazlası çocuklarda zaten varken ve düşünmekten çok ezberlemeye yönlendiren eğitimle biz onları unutturuyorken...
Dr. Öğr. Üyesi Şule AY

Kaynaklar:
Partnership for 21st Century Learning (2015). P21 Framework Definitions. 21/02/2019 tarihinde http://www.p21.org/our-work/p21-framework adresinden alındı.
Trilling, B. and Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. Francisco: Jossey-Bass.
Wagner, T. (2008). The global achievement gap: Why even our best schools don't teach the new survival skills our children need-and what we can do about it. Basic Books.