BEKLENTİ MAHKÜMÜ ÇOCUKLARIN DUYGUSAL FİRARI

Okula erişim düzeyimiz arttı. Bunun anlamı artık çocuklar okula gitme fırsatını eskisine göre daha
kolay elde etmektedir. Bu sonucun ortaya çıkmasında alınan önlemler ve paradigma değişiklikleri
etkili olmuştur. Özellikle çocuklarını maddi imkânsızlıklar ve yine özellikle kız çocuklarının okumasına
ilişkin yaygın olan olumsuz anlayış birçok değerin kaybolmasına neden olmuştur. Bir başka deyişle bir
dahi, üstün ve parlak zekâ düzeyine sahip olan birçok çocuk bu kaygılara ve anlayışlara kurban
edilmiştir. Bu gün sadece ailenin değil ülkenin değeri olan çocukları fark etme ve yetiştirme
anlamında çok daha iyi yerdeyiz fakat halen olmamız gereken yerde değiliz.
Artık çocukların eğitimine ilişkin kaygıların ve anlayışların yerine daha umutlu ve doğru anlayışlara
sahibiz. Bu süreci daha iyi noktalara getirmek için alınan önlemler bizi bir uçtan diğerine getirebilir.
Kast edilen daha önce çocuğu okula gönderme yerine şimdi ise her ne olursa olsun okula gönderelim
ve mutlaka bu süreçte devam etsin anlayışına dönüşmeye başladı. Çocukların okula gitmesinin yeterli
olduğu anlayışı ve bunun sağlanıyor olması bizi halen olmamız gereken yere ulaştırmadı. Okula erişim
artı fakat okul terki ve okul devamsızlığının en yüksek olduğu ülkeler arasındayız. Bunun edenini ya
nedenlerini düşünmek ve gerekli önleyici ve iyileştirici çalışmaların yapılması gerekmektedir.
Bu duruma yani okul terki ve okul devamsızlığını yüksel olmasının nedenlerinden biri, okula
başlayıncaya kadar çocuğun aile geçen sürede kazanması gereken fakat kazanamadığı gelişimsel
özellikler ile okula başlamasıdır. Çocuk okula başlayıncaya kadar güven, bağımsızlık ve girişimcilik
duyguları ile donanmış olması gerekir. Bu duyguların ya da bu dinamiklerin yerleşmesi için belirleyici
olan faktörlerin başında anne-baba tutumları gelmektedir. Özellikle aşırı koruyucu, baskıcı ve tutarsız
tutumlar içinde yetişen çocukların bu özelliklere sahip olması neredeyse imkânsızdır denilebilir. Bir
çocuğun bu tutumlarla yetişmesi okula ya da yetişkin hayata yetersiz ve yeteneksiz olarak hazırlamak
demektir. Çocuklarının her istediğini istediği şekliyle, istediği kadar ve istediği sürece karşılamak
çocuğun hiçbir gerçeklikten geçmemesi ve kendini test edememesi anlamına gelmektedir.
Diğer bir faktör, öğrenci, öğretmen ve veli işbirliğinin henüz istenen düzeyde ve istenen şekilde
olmamasıdır denilebilir. Bazen veliler bütün sorumluğu okula ya da öğretmen atfedebilir. Bazen de
öğretmenler velilerden ve öğrencilerden onların başaramayacağı ya da nasıl başarabileceklerini
bilemedikleri beklentiler oluşturabilir. Aile, çocuğun bu süreçte sahip olması gereken akademik,
sosyal ve psikolojik becerileri kazandırmada okul ve özellikle öğretmenle işbirliği yapmak
durumundadır. Fakat veli bu süreçte neyi ne zaman ve nasıl yapacağını bilmemektedir. Veli bu sürece
daha çok çocuk uyumsuz davranışlar yaptığında katılmaya çalışılmaktadır. Örneğin veliye bilgi mesajı
olarak verilen "velisi olduğunuz............................öğrenci bu gün okula gelmedi" yada velisi
olduğunuz............................öğrenci bu gün iki saat ders girmedi" şeklinde olmaktadır.
Bu güne kadar ilgili birimlerden aileye "bu gün velisi bulunduğunuz..............................öğrenci bu gün
hiç ders katılmadı, ödevini paylaşmadı, ney doğru yaptığını neyi eksik yaptığını öğrenmedi vb "
şeklinde uyarı mesajları gönderdi mi? Bunu cevabı muhtemelen hayırdır ve cevaben bunların veli
toplantılarında yapıldığıdır. Bu toplantılarda da bilgilendirmenin yapılma şekli veliyi bir daha okula
gitmekten korkar hale getirmektedir.

Aile, okul gitmeyen ya da devamsızlık yapan ya da akademik başarısı düşük olan çocuklar için acil
önlem almaya başlıyor? Bunlar bir sürecin son aşamasıdır. Bu çocuklar bu sona gelinceye kadar birçok
aşamadan geçerek ve birçok davranışsal uyarıcı ile bu sonuca geleceğini ortaya koymuştur. Ödev
yapmada isteksizlik, ders dinleme davranışları, ödev yapma becerisi ve isteği, okula gitmedeki
isteksizlik, arkadaş ilişkileri, öğretmen tarafından fark edilme ve onaylanma yaşantıları vb. birçok
davranış ve bu davranışın sonuçları her kesin gözü önünde yaşanmıştır. Sonucu ortadan kaldırmaya
odaklanmış çabalar sonucu ortaya çıkaran nedenlere odaklansa idi sanırım sonuç daha iyi olurdu.
Çocuk fiziksel olarak kaçmaya çalıştığı ortamdan önce duygusal olarak kaçmaya çalışır. Duygusal
kaçma öz önce ifade edilen davranışlar sonucu oluşan aidiyet duygusunun yokluğudur. Aidiyet
duygusu oluşmayan bir kişide sevgi de oluşmaz. Sevgi oluşmaz ise kendi olamaz. Bunu başarmak için
uğraşan çocuk kendi gibi değil hep başkasının kendisini görmek isteyeceği şekle bürünmeye neden
olur. Böylelikle esas kendini gizleyip başkasının istediği benliği oynamaya başlayan çocuk dışlanmaya
mahkûmdur. Böyle bir durumda yani kendi gizleme ve muhtemel bir dışlanma yaşantısı ya da
beklentisi sonucunda en iyi yol fiziksel olarak uzaklaşma yani kaçmaktır. Çünkü kendi olmayan bir rolü
hatta bir rolleri oynamak çok yorucu ve sonu olmayan bir uğraştır. Bu gün eğitim sistemi içinde olan
ve bu bağlamda çok yorgun olan birçok öğrenci ile zor ve sıkıntılı bir uğraş olan öğrenme işini
gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Bu amaca ulaşmak için her şeyden önce işbirliği ve sorumluluk alarak
ortak amaca yönelik- ki o ortak amaç iyi insan yetiştirmektir- çalışmalar yapılmalı, yapılan çalışmaların
sonuçlarına göre önlemler alınmalıdır. Temel amaç çocuğu önce kendisine, sona ailesine, sonra
ülkesine ve sonra da insanlığa katkı sağlayabilecek bilgi, tutum ve beceri ile yetiştirmektir olmalıdır.